Nieuwsbrief
Nieuwsbrief november 2016 o.a. Gemene stiefmoeder?
Gemene stiefmoeder
Rechter maakt korte metten met schenkingen door langstlevende echtgenote aan haar eigen kind. De reden: de kinderen van de overleden echtgenoot van die langstlevende werden hierdoor benadeeld. De schenkingen waren hierdoor paulianeus.
Op grond van de wet kan een schuldeiser een rechtshandeling vernietigen indien de schuldenaar bij het verrichten van die rechtshandeling wist of behoorde te weten dat daardoor een of meer andere schuldeisers benadeeld zouden worden (de zogenaamde actio pauliana).
X en Y hebben in 1997 krachtens erfrecht een niet-opeisbare geldvordering verkregen op hun stiefmoeder: de echtgenote (V) van de erflater. Deze geldvordering is nu opeisbaar, maar het vermogen van V is nu onvoldoende om de vorderingen van X en Y te voldoen. Naar aanleiding hiervan hebben X en Y de schenkingen die V in 1999, 2000 en 2001 had gedaan aan haar kind uit een eerdere relatie, buitengerechtelijk vernietigd.
Het hof heeft in navolging van de rechtbank geoordeeld dat de schenkingen terecht zijn vernietigd. Het hof verwerpt onder meer het betoog dat de vordering tot vernietiging is verjaard. Volgens het hof verjaart de rechtsvordering tot vernietiging van de schenkingen wegens benadeling van schuldeisers pas drie jaar nadat X en Y de benadeling als gevolg van de schenkingen hebben ontdekt. Niet gebleken is dat de vernietiging na het verstrijken van deze termijn is ingeroepen. Verder overweegt het hof dat de schenkingen als rechtshandelingen 'om niet' moeten worden aangemerkt zodat niet van belang is of ook het eigen kind van V wist dat de schuldeisers van V door de schenkingen werden benadeeld.
In een samenleving waarin steeds vaker sprake is van samengestelde gezinnen een belangrijke uitspraak. Een goed testament of een goed vormgegeven schenkingsakte kan problemen voorkomen. Voor meer informatie Heidi van Dijk.
Buitenlandse erfenis delen
Wanneer je getrouwd bent zonder huwelijkse voorwaarden te hebben opgesteld, valt een erfenis van bijvoorbeeld (een van) je ouders in beginsel in de gemeenschap van goederen. Dit betekent dat die erfenis bij echtscheiding gedeeld moet worden tussen beide echtgenoten.
Een manier om hier wat aan te doen is om als erflater een uitsluitingsclausule in je testament op te nemen. Die clausule zorgt ervoor dat de verkrijging uit het testament nooit of slechts in bepaalde gevallen in de gemeenschap van goederen valt. In de meeste landen kent men de uitsluitingsclausule niet omdat deze daar niet nodig is. Erfenissen komen daar immers nooit toe aan de echtgenoot van de verkrijger. In de rechtspraak wordt verschillend geoordeeld of een nalatenschap van een buitenlandse erflater (zonder een testament met een uitsluitingsclausule) in de gemeenschap van goederen valt.
Onlangs is er een uitspraak gedaan over een echtpaar dat zonder huwelijkse voorwaarden was gehuwd. Mevrouw ontving een aandeel uit de nalatenschap van haar moeder. Haar moeder woonde in India en had geen testament gemaakt. Daarna scheidde het echtpaar. De rechtbank heeft in dit geval geoordeeld dat hetgeen mevrouw heeft geërfd in de huwelijksgoederengemeenschap is gevallen en dat dit vermogen dient te worden gedeeld met haar ex-echtgenoot.
Mevrouw ging tegen deze uitspraak in hoger beroep. Volgens haar zou de verkrijging uit de nalatenschap van haar moeder op grond van de redelijkheid en billijkheid niet in de gemeenschap moeten vallen. Daarnaast voerde mevrouw aan dat de relevante Indiase wetgeving de uitsluitingsclausule niet kent.
Het hof heeft het betoog van mevrouw verworpen. Volgens vaste jurisprudentie is namelijk het nationale recht van de verkrijger van toepassing op de vraag of een verkrijging uit gift of nalatenschap al dan niet in de gemeenschap valt. Het maakt daarbij niet uit of de moeder van mevrouw niet op de hoogte was van het Nederlandse stelsel van de gemeenschap van goederen.
Verwacht je een buitenlandse erfenis en wens je zelf de regie in handen te houden, dan is het raadzaam om huwelijkse voorwaarden op te stellen.
Voor meer informatie, Lizzy Velthoven.
Machtiging kantonrechter voor schenking
Kantonrechters zijn terughoudend bij het geven van machtigingen voor het doen van schenkingen door een bewindvoerder of curator. Met regelmaat loont het om in beroep te gaan. De gerechtshoven geven namelijk met enige regelmaat wel toestemming.
Onlangs speelde het volgende.
In 1960 is X op 31 jarige leeftijd onder curatele gesteld. De curator is zijn broer, die ook zijn enig erfgenaam is. Uit een brief van een notaris blijkt dat er in 2004 afspraken worden gemaakt om ter besparing van erfbelasting gedurende een periode van 15 jaar jaarlijks een bedrag van € 32.000,00 te schenken aan de curator. Na die 15 jaar zou er nog een aanzienlijk vermogen voor de onder curatele gestelde persoon -de curandus- overblijven. De kantonrechter heeft destijds machtiging verleend voor deze schenkingen voor een periode van 10 jaar (en dus niet voor 15 jaar).
Als de periode van 10 jaar verstreken is, doet de curator in 2015 opnieuw een verzoek voor een schenking van € 32.000,00. De curandus is inmiddels 87 jaar en heeft nog een vermogen van € 334.000,00 en staat dan inmiddels al 56 jaar onder curatele.
De kantonrechter wijst het verzoek af.
Het hof oordeelt echter dat niet is gebleken dat, alle omstandigheden in aanmerking genomen, de schenking niet in het belang van de curandus is. Het hof wijst het verzoek dus toe.
Moraal van het verhaal: het kan vriezen en het kan dooien bij het afgeven van de machtiging. Een goed onderbouwd verzoek aan de rechter kan het verschil maken.
Voor meer informatie of hulp bij het doen van een verzoek: Helma Leonhard-Strien.
Schenking ontvangen niet altijd leuk
Het ontvangen van een schenking kan gevolgen hebben. Zo ook voor je huurtoeslag. De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft twee uitspraken gedaan waarbij huurtoeslag wordt geblokkeerd door schenking.
In de eerste zaak huurt een dochter een woning van haar vader. De Belastingdienst stelt dat de dochter geen recht heeft op huurtoeslag omdat er ook geen huurbetalingen hebben plaatsgevonden. De dochter vindt dat zij wel recht heeft op huurtoeslag; haar vader schenkt haar namelijk maandelijks een bedrag welk bedrag dan verrekend wordt met de huurpenningen. De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State is van oordeel dat het toekennen van huurtoeslag zoals bedoeld in onderhavig geval in strijd is met het doel en de strekking van de regeling. De voorwaarde voor de regeling is dat huurkosten daadwerkelijk dienen te worden gedragen en dus worden betaald. Dit vanwege het belang van controle op een juiste besteding van overheidsgelden. Wanneer de huurkosten niet daadwerkelijk worden overgemaakt, kan er niet worden gecontroleerd.
In de tweede zaak betreft het een zoon die een schenking op papier heeft gekregen van zijn ouders van ruim € 44.000,00. Deze schenking is niet-opeisbaar en de zoon kan ook niet over dit vermogen beschikken. Wel dient de zoon dit als vermogen op te geven in box 3 van de Inkomstenbelasting en dient hij jaarlijks 6% rente over dit vermogen te ontvangen van zijn ouders. Bij het overlijden van zijn ouders kan de zoon dan ook dit bedrag belastingvrij uit de nalatenschap halen. De Belastingdienst stelt dat de zoon geen recht heeft op huurtoeslag omdat hij voordeel in box 3 geniet. De zoon meent echter dat hij wel recht heeft op huurtoeslag gelet op zijn bijzondere omstandigheden. Hij voert aan dat zijn draagkracht door het inkomen in box 3 is afgenomen, dat de rente die hij ontvangt volledig wordt gekort op zijn bijstandsuitkering en dat zijn inkomen op of onder bijstandsniveau ligt. De afdeling bestuursrecht van de Raad van State oordeelt dat de door de zoon aangevoerde omstandigheden niet met zich mee brengen dat het vermogen buiten beschouwing moet worden gelaten. De zoon heeft hierdoor dus geen recht op huurtoeslag.
Laat je informeren over de gevolgen die schenkingen - zowel op papier als in contanten - met zich mee kunnen brengen.
Voor meer informatie, Lizzy Velthoven.
« Terug naar het overzicht